Sfida ime nuk është të ngjitem lart. Sfida dhe lufta ime është që të jetoj e vdes kryelartë

Nga Arian Galdini

Njeriu mes ekzistencës dhe dinjitetit.

Në historinë e filozofisë dhe antropologjisë, ekzistojnë dy mënyra për të konceptuar qenien njerëzore: qenia që kërkon të mbijetojë dhe qenia që kërkon të jetë e denjë për jetën e saj.

Jean-Paul Sartre thoshte: “Njeriu është i dënuar të jetë i lirë.”

Liria është zgjedhje, por është edhe përgjegjësi.

Dhe përgjegjësia sipërore e një njeriu të lirë nuk është vetëm të jetojë, por të jetojë me dinjitet.

Nuk është e rëndësishme sa lart shkojmë, por si e bëjmë atë rrugëtim.

Në një botë të mbushur me kompromise, me klane dhe me dorëzime, unë nuk shqetësohem a shkoj lart apo a ngjitem lart.

Shqetësohem vetëm që të jetoj e të vdes kryelartë.

Ky është besimi im.

Kjo është sfida ime.

Kryelartësia si kategori morale dhe politike

Në kontekstin e etikës politike, termi “kryelartësi” është shpesh i keqkuptuar.

Nuk është arrogancë, nuk është mburrje e zbrazët.

Kryelartësia është një kategori e virtytit.

Në filozofinë e Aristotelit, një njeri i virtytshëm nuk është ai që kërkon përfitime personale, por ai që vepron për një të mirë më të madhe, një të mirë që shkon përtej tij.

Koncepti i “njeriut të madh” në mendimin aristotelian ( megalopsychia ) nuk përkufizohet nga sukseset materiale, por nga shpirti që nuk përkulet përballë padrejtësisë.

Migjeni, një ndër zërat më të fortë të letërsisë shqiptare, e përkufizoi këtë kur shkroi:

“Mjerë ai që lind i vogël dhe s’mundet me u ba i madh, mjerë ai që s’ka një andërr të madhe.”

Të jesh kryelartë nuk do të thotë të jesh mbi të tjerët.

Do të thotë të mos biesh poshtë as përballë frikës, as përballë tundimeve, as përballë vetmisë.

Heroizmi i vetmisë dhe sfida e Dalëzotsit

Historia ka treguar se të gjithë ata që e kanë ndryshuar botën, e kanë bërë këtë duke pranuar vetminë si çmimin e së vërtetës.

• Sokrati e pranoi vdekjen me buzëqeshje, sepse nuk pranoi të hiqte dorë nga e vërteta e tij.

• Giordano Bruno u dogj i gjallë sepse refuzoi të mohonte vizionin e tij për universin.

• Gjergj Fishta shkroi për kombin e tij me një zë të tillë që regjimi komunist u përpoq ta fshinte nga kujtesa historike.

Në këtë rrugë, Dalëzotsi nuk është një njeri që kërkon shpërblime.

Ai është një njeri që zgjedh të mos përkulet.

Në filozofinë e Friedrich Nietzsche, figura e “mbinjeriut” nuk është ai që shtyp të tjerët, por ai që refuzon të jetë rob i mediokritetit.

“Mos shko aty ku rruga të çon, por shko aty ku nuk ka rrugë dhe lër një gjurmë,” thoshte Ralph Waldo Emerson.

Dalëzotsi nuk kërkon rrugën më të lehtë.

Ai është ai që hap rrugë të reja, edhe nëse mbetet i vetëm.

Neoshqiptarizmi si një betejë për të pamundurën.

Neoshqiptarizmi nuk është thjesht një ideologji apo një shkollë mendimi politik.

Është një sfidë etike, një përpjekje për ta çliruar Shqipërinë nga lodhja e historisë, nga rutina e dorëzimit, nga skllavëria e së zakonshmes.

Në këtë sfidë, neoshqiptaristi nuk kërkon të jetë në krye të hierarkisë politike.

Ai kërkon vetëm që Shqipëria të jetë një vend ku dinjiteti nuk është luks, por normë.

Siç thoshte Sami Frashëri:

“Një komb që nuk ka ndjenja të larta për veten, nuk mund të bëhet i madh.”

Ne nuk kemi ardhur në këtë botë për të qenë spektatorë të historisë sonë.

Ne nuk mund ta pranojmë Shqipërinë si një tokë të pushtuar nga mediokriteti, korrupsioni dhe dorëzimi.

Të jesh neoshqiptarist do të thotë të refuzosh të jesh rob i një vendi të vogël me mendësi të vogël.

Të jesh neoshqiptarist do të thotë të luftosh që ky komb të ketë madhështi.

A mund të dështoj? Po.

Por nuk mund të përkulem.

E di që rruga është e vështirë.

E di që mund të mbetem vetëm.

Por siç thoshte Aleksandër Moisiu:

“Një njeri i madh nuk e mat veten me suksesin, por me fuqinë për të mos u përkulur.”

Ndoshta nuk do t’ia dal.

Ndoshta nuk do të ngjitem lart.

Por kjo nuk ka rëndësi.

E vetmja gjë që ka rëndësi është që të jetoj dhe të vdes kryelartë.

Sepse një komb nuk e bëjnë ata që kërkojnë fitore të shpejta, por ata që refuzojnë të përulen.

Siç thoshte At Gjergj Fishta në “Lahutën e Malcisë”:

“Se Shqiptari rron për besë / E për vendin ep jetën.”

Fati im është zgjedhja ime.

Unë nuk jam këtu për të kërkuar rrugën më të lehtë.

Nuk jam këtu për të bërë marrëveshje me sistemin.

Nuk jam këtu për të kërkuar mëshirë nga askush.

Unë jam këtu për të qëndruar.

Nëse mbetem vetëm, atëherë le të jetë kështu.

Nëse humbas gjithçka, atëherë le të ndodhë.

Por unë nuk do të përkulem.

Unë nuk do të dorëzohem.

Unë do të jetoj dhe do të vdes kryelartë.

Sepse ky është besimi im.

Sepse ky është fati im.

Sepse ky është misioni im.