A i shërben Meta (Facebook, Instagram) përdoruesve të saj, apo regjimeve autoritare dhe të korruptuara?

Arian Galdini
Aug 4
6 min read

Nga Arian Galdini

Gjatë gjashtë ditëve të fundit, kam marrë njëzet e dy përgjigje nga njëzet e dy “përfaqësues” të ndryshëm të Meta-s.

Çdo mesazh mbante një emër të ndryshëm. Asnjëri nuk i përgjigjet fakteve të rastit tim. Asnjëri nuk e pranon e as referon mesazhin e mëparshëm.

Çdo përgjigje është e sjellshme, e ftohtë, e formatuar dhe krejtësisht e shkëputur nga përmbajtja reale.

Fillimisht, kjo nisi si një çështje teknike.

Por çka ka zbuluar kjo situatë është diçka shumë më e madhe, më e thellë dhe më shqetësuese, një mosinteresim sistemik që, në demokraci të brishta si e jona në Shqipëri, merr peshë të qartë politike.

Unë jetoj dhe punoj në Shqipëri.

Jam themeluesi dhe drejtuesi politik i LRE – Rinisja, një lëvizje qytetare dhe politike e lindur tërësisht përmes Facebook-ut.

Nuk kemi makineri partiake. Nuk kemi financime, donatorë, sponsorë. Nuk kemi kompromise me të fuqishmit e vendit.

Nuk kemi akses në mediat tradicionale.

Nuk kemi donatorë të huaj.

I vetmi burim që kishim ishte shtrirja e një faqeje, faqja ime, dhe besimi se idetë mund të udhëtojnë më larg se paratë.

Për vite me radhë, kjo funksionoi.

Zëri im arrinte çdo ditë te dhjetëra mijëra njerëz.

Flisja për dinjitet, sundimin e ligjit, integritetin kombëtar dhe drejtësinë ekonomike.

Propozoja alternativa.

Kritikoja pushtetin në mënyrë paqësore, konstruktive, me arsyetim, jo me zhurmë.

Dhe ngadalë, ndërtuam diçka.

Pastaj, gjithçka ndryshoi.

Në ditën e parë të fushatës zgjedhore kombëtare në Shqipëri këtë vit, prania ime digjitale u shemb.

Fjalë për fjalë brenda natës.

Postimet që më parë arrinin qindra mijëra njerëz, tani shiheshin vetëm nga disa qindra.

Videot live, dikur të ndjekura gjerësisht, tashmë zhdukeshin në heshtje.

Reklamat nuk mund të promovoheshin më. Promovimi u refuzua.

Asnjë shkelje e politikave.

Asnjë paralajmërim.

Asnjë flamur. Vetëm heshtje.

Dhe më pas, në mënyrë të pashpjegueshme, lokacioni i faqes sime në Facebook, që ka funksionuar gjithmonë nga Tirana, u zhvendos në mes të Oqeanit Atlantik Jugor.

Asnjë ndryshim fjalëkalimi.

Asnjë sinjal sigurie.

Asnjë veprim i gjurmueshëm nga ana ime.

Vetëm një zhvendosje e papritur, sikur zëri im të ishte internuar digjitalisht në det të hapur.

Iu drejtova Meta-s për ndihmë.

Hapa një rast.

Ajo që pasoi nuk ishte ndihmë.

Ishte një rreth vicioz.

Që prej 28 korrikut, kam marrë njëzet e dy përgjigje nga njëzet e dy emra të ndryshëm, Cedius, Gina, Albert, James, Bruce, Maximus, Catherine, Aahna, Alex, Addy, Kaif, Fateen, Sam, Gaurav, Leo, Roy, Sunny, Sara, David, Jack dhe një tjetër Sara.

Secili me të njëjtin mesazh: “Faleminderit që kontaktuat ekipin Meta Pro.

E kuptojmë shqetësimin tuaj.”

Asnjëri nuk e lexon e as e referon e as e përfill atë që është shkruar më parë.

Asnjëri nuk iu kthye as iu fokusua çështjes thelbësore.

Asnjëri nuk mori përgjegjësi.

Kjo nuk është ndihmë.

Është shpërndarje.

Ky nuk është komunikim.

Është fshehje.

Ajo që po shohim këtu nuk është një defekt i përkohshëm.

Nuk është një dështim i rastësishëm i shërbimit ndaj klientit.

Është një model i qëllimshëm i shkëputjes.

Një arkitekturë e pamundësisë për të depërtuar.

Një sistem i ndërtuar jo për të ndihmuar, por për të shmangur.

Për të fragmentuar. Për të lodhur.

Meta, përmes strukturës së saj të rotacionit të biletave dhe përgjigjeve të shkëputura, ka krijuar një kopje perfekte të autoritarizmit burokratik.

Një mur që nuk i përgjigjet askujt, vonon gjithçka dhe shpërndan çdo përgjegjësi në një det emrash të parë dhe premtimesh bosh.

Kjo është një zgjedhje, jo një gabim.

Nuk jam i vetëm në këtë.

Në mbarë botën, zëra të pavarur, sidomos ata kritikë ndaj pushteteve të ngulitura, po zhduken në heshtje.

Jo përmes ndalimeve.

Jo përmes censurës së hapur.

Por përmes diçkaje më të rrezikshme: errësimit algoritmik.

Postimet bëhen të padukshme.

Ndërveprimi vdes në heshtje.

Ti ekziston ende, por vetëm teknikisht.

Zëri yt qëndron, por vetëm si jehonë për veten tënde.

Ky nuk është një defekt.

Është një sistem.

Dhe sistemet që fshijnë zëra qytetarë pa shpjegim nuk janë më neutrale.

Bëhen bashkëfajtore.

Dua të jem i qartë.

Nuk po them se Meta bashkëpunon me ndonjë regjim.

Nuk po pretendoj ndonjë teori konspirative.

Por di këtë: jam i vetmi person publik, i vetmi drejtues politik dhe i vetmi autor i botuar në Shqipëri që është i ndaluar plotësisht në të gjitha mediat kombëtare.

Nuk kam dalë në asnjë ekran.

Nuk më ftojnë në asnjë debat.

Emri im nuk përmendet askund.

Siç më kanë thënë anëtarë të elitës në pushtet: “Ti je i dënuar me harresë.”

Tani, Meta, me pasivitetin, fragmentimin dhe refuzimin për të vepruar, është bërë pjesë e këtij dënimi.

A është ky modeli i ri i qeverisjes digjitale?

A është kjo e ardhmja e lirisë së fjalës, ku pjesëmarrja qytetare lind dhe vdes në sisteme të errëta që nuk shpjegojnë kurrë, nuk angazhohen kurrë?

Ky nuk është vetëm zhgënjimi im.

Është një paralajmërim.

Sepse në rrezik janë:

• Kur përmbajtja politike groposet pa proces dhe pa politikë të qartë;

• Kur mjetet e reklamimit çaktivizohen pa arsye;

• Kur prania qytetare fshihet pa paralajmërim;

• Kur njëzet e dy përgjigje thonë “e kuptojmë”, por asnjë nuk dëgjon, atëherë nuk kemi të bëjmë me një gabim.

Po përballemi me një zgjedhje.

Meta ishte vendi ku lindi lëvizja ime.

Sot, rrezikon të bëhet vendi ku ajo varroset.

Pyetja nuk është më “Pse është heshtur faqja ime?”

Pyetja është më serioze:

A mund të fshihet një lëvizje demokratike, globalisht, vetëm përmes një kodi dhe vonese?

Nëse përgjigjja është po, atëherë Meta nuk u shërben më përdoruesve të saj.

Ka filluar tu shërbejë pushteteve.

Dhe nëse në Shqipëri, ky pushtet është autoritar, i korruptuar dhe armiqësor ndaj kundërshtisë, atëherë Meta bëhet, sado pa qëllim, bashkëpunëtore.

Në vende si Shqipëria, kjo nuk është teori.

Është realitet i jetuar.

Mediat tradicionale janë të kontrolluara.

Gazetaria është në tkurrje.

Mendimi ndryshe është i përjashtuar.

Hapësira digjitale është kufiri i fundit për dialog, opozitë dhe imagjinatë demokratike.

Kur ajo hapësirë dështon, ose më keq, bëhet selektivisht e verbër, riprodhon autoritarizmin që dikur premtoi ta shkatërronte.

Çfarë do të thotë kur një platformë e ndërtuar mbi hapjen kthehet në labirint?

Çfarë do të thotë kur një kompani që pretendon të lidhë njerëzit nuk i përgjigjet 22 mesazheve radhazi me përmbajtje?

Çfarë do të thotë kur heshtja nuk është më mungesë zëri, por sistem?

Sepse në momentin që një platformë vendos të mos angazhohet me shqetësime qytetare legjitime, ajo nuk është më vetëm neglizhente, bëhet politike.

Jo përmes ideologjisë, por përmes mosveprimit.

Jo përmes armiqësisë, por përmes tërheqjes.

Heshtja kthehet në qëndrim.

Dhe qëndrimi bëhet politikë.

Unë nuk kërkoj mëshirë.

Nuk kërkoj trajtim të veçantë.

Kërkoj vetëm kaq, që Meta të sqarojë pozicionin e saj.

Sepse nëse kjo platformë nuk mbron më dukshmërinë, drejtësinë dhe të drejtën për të marrë pjesë, atëherë duhet të ndalojë së pretenduari se e bën.

Duhet ta thotë hapur, ndershmërisht.

Sepse nëse ajo që po ndodh me mua është pjesë e diçkaje më të madhe, nëse sistemet e Meta-s janë ndërtuar për të injoruar ata që flasin në vende të vështira, atëherë demokracia globale është në rrezik.

Mos harroni: algoritmet nuk ekzistojnë në vakum.

Ato ndërtohen, mirëmbahen dhe drejtohen nga njerëz.

Dhe nëse ata njerëz nuk krijojnë kanale përgjegjësie, atëherë algoritmi nuk është më mjet.

Bëhet armë.

Ç’vlerë ka liria e shprehjes, nëse nuk mund të shihet?

Çfarë do të thotë një platformë, që nuk platformon?

Çfarë ndodh me lëvizje si e imja, që nuk kanë miliarda, nuk janë me qeveri, nuk janë pronë e as produkt partish të mëdha të sistemit, kur i vetmi altoparlant që kanë, fiket në heshtje?

Ato zhduken.

Dhe ajo zhdukje nuk vërehet, sepse sistemet janë ndërtuar saktësisht që askush të mos e vërejë.

Meta duhet ta thyejë këtë model.

Duhet të pranojë atë që po ndodh.

Jo për mua, si individ.

Por për vetë idenë e pjesëmarrjes qytetare.

Për njerëzit që përdorin platformën jo për të shitur produkte, por për të shërbyer kauzës publike.

Për ata që ende besojnë se fjala është më e fuqishme se heshtja.

Unë jam ende këtu.

Unë ende po flas.

Dhe nëse kjo heshtje vazhdon, le të mbetet në kujtesë:

Nuk ishte një aksident.