Kur politika kthehet në moral dhe njeriu në dritë!

Nga Arsen Lazri

Anëtar i Kryesisë së LRE - Rinisja

Ekonomist

Ka në jetë disa energji që nuk maten me shifra, por me frymë.

Besimi është më e fuqishmja prej tyre.

Në çdo epokë, kur kombet kanë rënë në lodhje, ato nuk janë ringritur me forcën e pasurisë, por me fuqinë e besimit.

Besimi është arsye e shpirtit dhe shpirti i arsyes.

Ai nuk është ndjenjë fetare, por një ekonomi morale që i jep kuptim çdo përpjekjeje njerëzore.

Në politikën e lodhur shqiptare, besimi ishte zhdukur.

Qytetarët nuk besonin më as në partitë, as në fjalën publike, as në shtetin që duhej t’i shërbente.

Në këtë terr mosbesimi, më 24 mars 2020, lindi një dritë që quhej Këndi i Shpresës dhe më pas mori formën e saj si LRE - Lëvizja e Re që sot është transformuar në LRE - Rinisja.

Që nga ai çast, besimi filloi të marrë formë si doktrinë politike.

Në vend të dogmës së “pushtetit mbi njeriun”, LRE solli filozofinë e ndërgjegjes që udhëheq njeriun.

Ky është misioni i saj, të rindërtojë besimin në njeriun si qenie morale, punëtore dhe krijuese.

Në pesë vite, LRE ka krijuar një sistem të ri të ndërgjegjes politike, ku besimi nuk jepet, por fitohet.

Ai nuk është premtim elektoral, por marrëdhënie mes njeriut dhe shërbimit publik.

Harta e vlerave të LRE, familje, punë, kulturë, drejtësi, është në thelb arkitektura e besimit.

Kur një njeri sheh që vlera e tij si qytetar është matës i çdo vendimi publik, besimi fillon të ringjallet.

Kur një fjalë e mbajtur bëhet zakon, besimi forcohet.

Kur një parti e ndryshon drejtuesin pa traumë e pa pazare, besimi merr formën e institucioneve që zgjasin.

Ky është transformimi më i thellë që ka ndodhur në Shqipërinë e pas ’90-s, nga politika e frikës tek politika e besimit.

Në analizën ekonomike, besimi është produktivitet i padukshëm.

Ai është “kapitali social” që përmendte Francis Fukuyama, pa të cilin as tregu, as demokracia nuk funksionojnë.

Një treg i lirë pa besim kthehet në grabitje; një shtet pa besim kthehet në aparat frike.

Vetëm besimi i ndërsjellë ndërton atë që Wilhelm Röpke e quante “rendi moral i tregut”.

Në doktrinën e LRE-së, ekonomia e besimit është ekonomia që buron nga drejtësia.

Në një Shqipëri ku korrupsioni ka qenë mënyrë jetese, LRE vjen si reagim moral dhe si rindërtim institucional.

Ajo e kthen besimin në instrument qeverisjeje:

• Matje publike për çdo nismë.

• Premtim në tabelë për çdo veprim.

• Transparencë për çdo vendim.

Në këtë mënyrë, besimi nuk është abstrakt, është konkret, i matshëm dhe i kthyeshëm në produktivitet publik.

Siç thoshte Luigi Zingales, “tregu i drejtë është treg që reflekton virtytin e njerëzve, jo vesin e institucioneve.”

Politika tradicionale shqiptare ka ndërtuar frikë, jo besim.

Ka ndarë njerëzit për t’i sunduar, jo për t’i afruar.

LRE e përmbysi këtë logjikë, duke e kthyer politikën në akt të besimit.

Në doktrinën e Rinisjes, besimi është thelbi i marrëdhënies qytetare.

Ai nuk kërkohet, por frymëzohet.

Një parti që beson te qytetari, e bën edhe qytetarin të besojë te politika.

Kështu lind ekonomia morale e shoqërisë së hapur, një cikël pozitiv i besimit që prodhon dinjitet, dhe dinjitetit që rrit besimin.

Besimi në këtë kuptim është valuta e së djathtës humane.

Ai qarkullon pa inflacion, sepse forca e tij është morale, jo monetare.

Si ekonomist, e di se çdo krizë fillon si krizë besimi.

Krizat financiare, politike dhe morale kanë të njëjtin burim, mosbesimin te tjetri, te shteti, te vetja.

Rinisja i kundërvihet kësaj krize me besim që lind nga brenda.

Ky është dallimi midis frymëzimit të rremë dhe frymës së vërtetë.

Në politikë, frymëzimi i rremë është propagandë, fryma e vërtetë është ndershmëri.

LRE nuk premton shpëtimtarë, por bashkë-ndërtues të së mirës.

Ajo nuk flet për liri të dhuruar, por për liri të fituar përmes moralit.

Nuk kërkon heronj, por njerëz që e bëjnë çdo ditë punën si akt dashurie për vendin e tyre.

Në doktrinën e Neoshqiptarizmit, besimi është energjia që lidh kulturën, ekonominë dhe shtetin.

Pa besim nuk ka treg, pa treg të drejtë nuk ka punë, pa punë të ndershme nuk ka dinjitet.

Besimi është ai që e ndërlidh lirinë me rendin, themeli i konservatorizmit modern që nga Hayek te Scruton.

Në këtë frymë, LRE është reaksioni moral ndaj nihilizmit të tranzicionit.

Ajo i rikthen politikës shpirtin e punës dhe e bën qeverisjen formë të moralit të përbashkët.

Ne besojmë se një shoqëri nuk rritet nga ligjet e shumta, por nga besimi që i jep jetë atyre ligjeve.

Shteti nuk forcohet nga frika, por nga besimi që qytetari ka te drejtësia.

Pesë vite LRE janë pesë vite që provojnë se besimi është forca më prodhuese në universin njerëzor.

Në çdo fjalë, çdo nismë dhe çdo vendim, LRE ka treguar se mund të bësh politikë pa cinizëm, ekonomi pa padrejtësi dhe bashkëjetesë pa armiqësi.

Besimi i LRE-së është i qetë, por i thellë.

Ai nuk është zhurmë tribunash, por ritëm i punës së përditshme.

Ai nuk kërkon duartrokitje, por rezultate.

Ai nuk imiton, por ndriçon.

Kështu, Lëvizja Rinisje ka sjellë në Shqipëri një formë të re të fuqisë, fuqinë e besimit që lind nga morali dhe kthehet në zhvillim.

Në këtë përvjetor të pestë, LRE nuk feston vetëm një rrugëtim politik, feston shpëtimin e besimit nga cinizmi.

Ajo i dha Shqipërisë një busull të re:

• Dinjiteti si standard.

• Puna si moral.

• Besimi si energji e përbashkët.

Ky është ligji i thjeshtë i një filozofie që nuk ka nevojë për dogma, kur njeriu beson në dritë, ai bëhet vetë dritë.

Dhe kur shoqëria mëson të besojë te vetja, ajo fillon të ecë drejt lirisë së vërtetë.

Pesë vite më vonë, kjo është dëshmia jonë, LRE është prova se besimi nuk është luks shpirtëror, por energji politike që ndërton ekonomi, kulturë dhe drejtësi.

Arsen Lazri

Anëtar i Kryesisë së LRE - Rinisja

Ekonomist

🕯️ “Besimi është oksigjeni i lirisë, pa të, politika mbytet dhe njeriu humbet horizontin.” - Arian Galdini