LRE nuk ka nevojë për debat mbi koalicionet e bashkëpunimet. LRE ka nevojë të thellojë mendimin e saj doktrinor dhe vleror!

Nga Kristina Nano

Anëtare e Kryesisë së LRE

Shkencat politike bashkëkohore e kanë bërë të qartë se partitë politike që mbijetojnë dhe transformojnë realitetin nuk janë ato që zgjedhin të futen në çdo koalicion, por ato që ndërtojnë një doktrinë të fortë dhe një vizion të pakthyeshëm.

Në dekadën e fundit, mendimtarë konservatorë si Patrick Deneen (Why Liberalism Failed, 2018) dhe Yoram Hazony (The Virtue of Nationalism, 2019) kanë argumentuar se shoqëritë moderne janë rrënuar nga pazarizmat, relativizmi dhe shkrirja në logjika elektorale pa busull.

Për ta, politika e vërtetë fillon jo nga aritmetika e bashkimeve të dobëta, por nga forca e një narrative morale dhe kombëtare.

Në këtë kuptim, LRE - Lëvizja Rinisja nuk ka për detyrë të harxhojë energji në debate të pafundme mbi aleanca, por të përqendrojë gjithë kapitalin e saj politik e kulturor në formësimin e një doktrine të së djathtës humane, si një projekt historik për Shqipërinë.

Në një politikë të konsumuar nga numrat, LRE duhet të kultivojë atë që Roger Scruton (2017, On Human Nature) e quan “autenticitet konservator”, bindjen se politika nuk fillon me llogari të përkohshme, por me themele vlerash të pa negociueshme.

Sociologët konservatorë të dekadës së fundit, si R.R. Reno (Return of the Strong Gods, 2019), kanë treguar se popujt e lodhur nga relativizmi kërkojnë forca që mishërojnë një mision moral të qartë, jo aktorë që zhduken në pazaret e ditës.

Nëse LRE do të hynte sot në lojën e koalicioneve të parakohshme, do të rrezikonte të humbte kapitalin simbolik (Pierre Bourdieu) që ka fituar si zëri i autenticitetit.

Ky kapital është më i çmuar se çdo mandat, është prestigji i një lëvizjeje që nuk është krijuar për të shtuar vota në bilancin e dikujt tjetër, por për të qenë themeli i një epoke të re politike.

Në nivel teorik dhe krahasimor, koncepti i të djathtës humane lidhet me debatin që po zhvillohet në Europë për një konservatorizëm të ri, të bazuar mbi dinjitetin njerëzor dhe përbashkësinë morale.

Studiues si Chantal Delsol (La Fin de la Chrétienté, 2021) dhe Pierre Manent (Natural Law and Human Rights, 2020) theksojnë se Europa nuk ka nevojë për kalkulime pragmatike, por për rikthim në themele antropologjike dhe morale.

LRE është në pararojë të këtij procesi për Shqipërinë, ajo nuk është një parti për pushtet të përkohshëm, por një shkollë e së djathtës humane, që vendos dinjitetin, lirinë dhe përgjegjësinë si bosht të politikës.

Në dekadën e fundit, antropologë dhe sociologë si Jonathan Haidt (The Righteous Mind, 2018) kanë treguar se njerëzit nuk votojnë vetëm me logjikë, por mbi bazën e kodit moral të komunitetit.

LRE e di se pa besëlidhjen morale me qytetarin, çdo koalicion është iluzion.

Në vend që të kërkojë ftesa të përkohshme, LRE duhet të thellojë këtë antropologji të besimit, duke u bërë forca që rikthen politikën në hapësirë të shenjtë të vlerave, ku qytetari nuk trajtohet si klient, por si bashkëudhëtar.

Një nga kritikët më të rëndësishëm konservatorë të dekadës së fundit, Oren Cass (The Once and Future Worker, 2019), ka argumentuar se ekonomia moderne ka humbur shpirtin sepse ka sakrifikuar virtytin dhe punën reale për tregje mekanike.

E njëjta gjë mund të thuhet për politikën shqiptare, ajo është shndërruar në treg mandatesh dhe jo në ndërtim kulturor.

LRE duhet të kthehet në ekonomi politike të virtytit, ku çdo program, çdo politikë fiskale apo sociale, të ngrihet mbi vlera dhe jo mbi llogari elektorale.

Kjo është mënyra e vetme që një parti e re jo vetëm të mbijetojë, por të krijojë trashëgimi historike.

Në mendimin bashkëkohor konservator, nocioni i kairos-it (koha e duhur) është thelbësor.

Adrian Vermeule (Common Good Constitutionalism, 2022) thekson se politika fiton kur di të presë momentin historik ku të vërtetat e veta bëhen të pamohueshme.

Për LRE, ky moment nuk është ende hyrja në pazaret e koalicioneve, por kristalizimi i doktrinës.

Vetëqëndrueshmëria është përgatitja për kairos-in, dita kur qytetari shqiptar, i lodhur nga retorika boshe, do të shohë te LRE një tryezë të re politike, të papërlyer dhe të patjetërsueshme.

LRE nuk ka nevojë të matet sot me numra, por me thellësinë e mendimit.

Nuk ka nevojë të shkojë pas koalicioneve mekanike, por të ndërtojë një doktrinë konservatore shqiptare, të rrënjosur në antropologjinë, filozofinë dhe ekonominë morale të kombit.

Nëse e bën këtë, LRE do të jetë jo thjesht një parti, por forca themeluese e së djathtës humane, një doktrinë që do të mbajë gjallë Shqipërinë për brezat që vijnë.

Siç e shprehte Scruton, politika e vërtetë nuk është të fitosh zgjedhjet e ardhshme, por të ruash shpresën e brezave të ardhshëm.

Ky është misioni i LRE.

Dhe ky është shkëlqimi i saj, të mbetet unike, të mbetet autentike, të mbetet shtegu i vlerave, jo i pazareve.

Kristina Nano

Anëtare e Kryesisë së LRE