Mendime Shpirti: Fijet e padukshme të gardhit!

Nga Arian Galdini

Janë disa lloje gardhesh që i prek me dorë e do gardhe që i merr fryma.

Disa ngrihen me shtylla, beton, tela gjembash.

Të tjerë lindin brenda njeriut, pa formë të dukshme, të thurura me frikë, dyshime, zakone që ngurtësohen.

Të parët shemben nga një furtunë.

Të dytët shkrihen kur marrin emër.

Çdo ditë, kur dal në ballkon për të parë malin që rri përballë, sytë më ndeshen me një shtëpi të mbyllur nga një mur i lartë.

Muret janë të rënda, ngjiten drejt qiellit si një barrikadë e ngurtë, dhe dritaret duken si sy të mbyllur nga brenda.

Thuhet se janë ngritur për mbrojtje, por ajri që vjen prej andej më jep ndjesinë e një ankthi të mbështjellë me gurë.

Çdo lëvizje brenda duket e matur me kujdes, çdo ëndërr sikur ndalet në derë dhe i nënshtrohet kontrollit para se të dalë jashtë.

Dhe një mëngjes, pashë djalin e vogël që, me një shkujdesje lozonjare, mori hov dhe e kapi vijën e murit me një kërcim të vetëm.

Aty prindërit mbetën të ngrirë, sepse kuptuan se ajo që kishin quajtur mburojë ishte në të vërtetë një frikë e bërë arkitekturë.

Muret e tyre nuk ishin thjesht gurë për mbrojtje, ishin kangjellat e një burgu që e kishin ndërtuar vetë.

Dhe siguria, që mendonin se i mbronte, ishte shndërruar në pranga që e mbanin zemrën rojtare të vetvetes.

Sot jeton një gardh më i heshtur se çdo tel gjembash. Algoritmi. Pa shtylla, me filtra.

Pa dryna, me “feed”.

Dritarja duket e hapur, horizonti vjen i përzgjedhur.

Mendimi shkon me rrjedhën e kurimit digjital.

Gradualisht, ajo që mbetet jashtë pamjes humbet peshë, ajo që mungon shpallet e paqenë.

Kështu lind Gardhi i Padukshëm i Algoritmit, kufi i ri i lirisë, kufi pa shenjë në lëkurë që ndryshon përmasat e mendjes.

Njeriu i lodhur përballë ekranit nuk sheh qiell, por kufi të programuar.

Sytë e fëmijës nuk shohin retë, por ikonat që rrëshqasin.

Duart nuk prekin dhe, por xham.

Algoritmi zgjedh.

Ne mendojmë se zgjedhim.

Ky është burgu më i ëmbël.

Syri i tij nuk është sy njeriu, por sy që sheh pa dashuri, si dritë hëne mbi një shkretëtirë pa emra.

Gardhi i ri nuk ndan më hapësira, është sy i hapur që mat e rregullon.

Trupi bëhet i vëzhguar, shpirti i numëruar. Heshtja nuk është më boshllëk, por mur i padukshëm që e shkyç njeriun nga tjetri.

Vetëm aty ku fjala ngrihet si gur i shtyrë përtej gardhit, aty ku drita merr emër në agorën që shemb mure, heshtja thyhet.

Premtimi i sigurisë pezullon lirinë, e mbyll derën me fjalë të ëmbla kujdesi.

Transparenca që shndrit duket si virtyt, por është shkëlqim i kafazit modern.

Kam dëgjuar murin të marrë frymë si njeri.

“Më ngritët me duar që dridheshin dhe më quajtët qetësi. Më stolisët me lule dhe unë mbajta aromën, pa këngën. Më forcuat sa herë u rrit meraku dhe unë pashë hijen që zmadhohej brenda. Hiqni një dërrasë. Lëreni të kalojë një rreze. Atëherë trupi im bëhet kornizë për dritën, jo pranga për frymën.”

Gardhet që vlejnë shënjestrojnë vesin, njeriun e ruajnë.

Vija e kuqe ngrihet para gënjeshtrës. Përçmimi mbetet pa shteg.

Krahasimi që helmon zemrën shembet sapo peshohet vetja.

Kur bie krenaria e verbër, largohet nga vendi një gur i rëndë.

Rruga merr frymë.

Çdo fëmijë që thotë “dua të provoj vetë” lëkund një gardh të brendshëm.

Zemra e prindit dridhet mes krenarisë dhe ankthit.

Aty lind kuptimi i lirisë, kujdes që rri pranë pa pranga, afërsi që nuk kthehet në posedim.

Dashuria nuk njeh gardhe, kalon mes tyre si dritë që nuk ndalet nga hekuri.

Besimi nuk është thjesht dritë, është qiri që nuk shuhet as nga stuhia e mendimit.

Njeriu i lirë e njeh kufirin që mbron dhe ai kufi merr peshë.

E njeh kufirin që mbyt dhe ai kufi humb mandat.

Fjala “po” ushqen rritjen.

Fjala “jo” i jep dinjitet kufirit.

Perimetri i së mirës zgjerohet pa britmë derisa shndërrohet në horizont.

Para çdo gardhi lind e njëjta pyetje.

Kë mban jashtë. Kë mban brenda.

Çfarë mban pezull.

Shpesh përgjigjja del e kthjellët, gëzimin e palëvizur, mirësinë e trembur, kurajën e paprovuar.

Gardhi bie në çastin e fjalëve që shërojnë, “më fal”, “kam gabuar”, “të besoj”.

Gardhi më i fortë lind nga fjala e pathënë, nga falja e vonuar, nga e vërteta e shtyrë.

Gardhi më i brishtë shembet kur zemra hapet dhe fjala del në dritë.

Kam parë jetë që u shterën me ngritje murresh.

Kam parë jetë që hapën një shteg të vetëm dhe panë një kontinent drite.

Algoritmi përpiqet ta bëjë kujtesën tunel, liria e kthen në kopsht me shumë dalje.

Algoritmi rregullon pamjen, njeriu i lirë rregullon shikimin.

Algoritmi ofron dritare të përzgjedhura, zemra zgjedh qiellin.

Mos e mat jetën me numrin e mureve që ranë.

Mate me horizontet që hape.

Sepse muret bien për një çast.

Horizontet që hapen rrinë përjetë.

Liria nuk shndërron vetëm gardhet në dritare, as dritaret në yje.

Ajo i kthen yjet në fjalë, dhe fjalët në univers.

Dhe universi nuk është jashtë nesh, është brenda frymës që guxon të hapë qiellin.

Arian Galdini