Pesë vite që kthyen politikën në kulturë dhe ekonominë në dinjitet!

Gent Sinani
Oct 19
4 min read

Nga Gent Sinani

NënKryetar i LRE - Lëvizja Rinisje

Ka pesë vite që një ide e lindur në terrin e një pandemie, ku frika po sundonte botën dhe mediokriteti po zëvendësonte mendimin, u shndërrua në një dritë të qëndrueshme për Shqipërinë.

Në një ekran të vogël, në marsin e vitit 2020, nisi një bisedë që u kthye në kthesë morale dhe politike për vendin tonë.

Prej asaj kohe, LRE - Lëvizja Rinisje nuk është më thjesht një organizim politik, por një shkollë e re shqiptare e filozofisë së përgjegjësisë, ku politika nuk është profesion, por shërbesë, dhe ku ekonomia nuk është treg i ftohtë, por ekonomi e virtytit.

Nga një zë i vetëm te një doktrinë kombëtare

Kur Arian Galdini foli për herë të parë në atë mars të zymtë, Shqipëria nuk dëgjonte më.

Në mes të zhurmës, ai zgjodhi të pyesë.

Në mes të frikës, ai zgjodhi të frymëzojë.

Në mes të zhgënjimit, ai ngriti një pyetje që sot është busulla jonë:

A mund të rilindë shoqëria pa një ripërtëritje morale dhe intelektuale?

Kjo pyetje u kthye në metodë, dhe metoda në kulturë politike.

Për pesë vite, LRE ndërtoi një kulturë që flet pak dhe bën shumë, që mat çdo fjalë me provë, çdo premtim me tabelë, çdo veprim me afat.

Në një kohë ku partitë e tjera mbeten peng të liderëve të tyre, LRE është bërë doktrina e lirisë që ecën vetë, sepse ajo është liri që buron nga ndërgjegjja.

Ekonomia e virtytit, politika që prodhon dinjitet

Një nga idetë më të thella të Rinisjes është se ekonomia nuk është matematikë, por moral.

Shifrat kanë kuptim vetëm kur mbështeten në drejtësi, përgjegjësi dhe besim.

Në këtë frymë, filozofia jonë ekonomike lidhet me mendimtarët e mëdhenj konservatorë të kohës sonë, Roger Scruton, Wilhelm Röpke, Patrick Deneen, Oren Cass, Yoram Hazony, Niall Ferguson, dhe ekonomistë si Luigi Zingales, Deirdre McCloskey apo Robert Sirico, të cilët e kanë rikthyer kuptimin origjinal të tregut, jo si instrument pasurimi, por si hapësirë përgjegjësie njerëzore.

Në frymën e tyre, LRE e përkufizon ekonominë shqiptare si ekonomi humane, ku punët e mira janë forma më e lartë e patriotizmit, ku sipërmarrja ndihmon shoqërinë dhe ku shteti ekziston për të ndihmuar krijimin, jo për ta zëvendësuar atë.

Ashtu siç thotë Röpke:

“Një treg pa moral është si një trup pa shpirt. Ai mund të lëvizë, por nuk mund të jetojë.”

Kjo është arsyeja pse ne kërkojmë jo vetëm rritje ekonomike, por rritje shpirtërore të shoqërisë shqiptare.

Ne duam ekonomi që matet me punën e qytetarit dhe me ndershmërinë e shërbimit publik, jo me koncesione të errëta e privilegje që deformojnë rendin e lirë.

Turizmi dhe kultura, ekonomia e shpirtit

Në këto pesë vite, unë e kam parë Rinisjen si një projekt që i jep kuptim fjalës trashëgimi.

Ne besojmë se turizmi nuk është biznes, por kulturë e jetës së përbashkët.

Shqipëria nuk ka nevojë të shesë natyrën e saj, por ta interpretojë.

Në frymën e Edmund Burke, që na kujton se “civilizimi është marrëveshje mes të gjallëve, të vdekurve dhe atyre që do të lindin”, turizmi shqiptar duhet të bëhet kthesë kulturore dhe edukative, një ekonomi që ruan identitetin, që promovon punën artizanale, që ndihmon komunitetet lokale dhe që e bën botën ta njohë Shqipërinë për virtytin e saj, jo për çmimet e saj.

Kjo është etika konservatore e zhvillimit, përparim me rrënjë, modernitet me kujtesë.

Shkolla shqiptare e mendimit konservator

Në këto pesë vite, Rinisja ka ngritur bazat e një doktrine që i mungonte Shqipërisë moderne.

Në një vend ku politika ka imituar gjithmonë të huajt, LRE ka krijuar filozofinë e vet kombëtare konservatore, të ndërtuar mbi tri shtylla:

Njeriu me ndërgjegje, liria si përgjegjësi morale, jo si pretekst arbitrariteti.

Ekonomia me dinjitet, puna si mjet emancipimi, jo si mjet pasurimi të shpejtë.

Kultura me kujtesë, identiteti si trashëgimi që ndërton, jo si flamur që përdoret.

Kjo është forma moderne e Neoshqiptarizmit, ku kombi nuk kuptohet si mit, por si projekt ndërtimi që fillon nga vetëpërmirësimi.

Pesë vite që u kthyen në themel

Pesë vite LRE nuk janë pesë vite aktivitet partiak.

Janë pesë vite qytetërimi politik.

Në këtë kohë, LRE është bërë një hapësirë edukimi për qytetarin shqiptar: një vend ku mësohet etika e fjalës, arti i durimit dhe dija e matjes.

Këto vite janë prova se një shoqëri mund të ngrihet pa sponsorë, pa patronazh, vetëm me ndërgjegje dhe përkushtim.

Dhe ky është revolucioni më i madh i epokës sonë.

Sot, në prag të 24 tetorit 2025, Lëvizja Rinisje nuk është më vetëm një lëvizje politike, por një ekonomi shpirtërore, që prodhon besim, kulturë, përgjegjësi.

Ajo nuk ofron pushtet, por mësim.

Nuk kërkon ndjekës, por mendimtarë.

Nuk kërkon thjesht të qeverisë, por të edukojë.

Shqipëria që mund të ndërtojmë

Vizioni ynë për pesëvjeçarin e dytë është i qartë:

Një Shqipëri që e kthen punën në art, tregun në përgjegjësi dhe shtetin në shërbim.

Një Shqipëri që nuk shet më “imazh”, por eksporton vlera.

Një Shqipëri që nuk kërkon të bëhet si të tjerët, por të bëhet vetvetja më e mirë.

Në gjuhën e filozofëve që kanë ndriçuar mendimin e lirë, nga Hayek te Tocqueville, nga Röpke te Deneen, ky është hapi më i madh që mund të bëjë një komb, të ndërtojë lirinë morale, si themel të lirisë ekonomike dhe politike.

LRE - Rinisja është mjeti i këtij zgjimi.

Sepse një komb rilind jo kur ndërron qeveritë, por kur gjen kuptimin e punës, dinjitetit dhe besës.

Pesë vite Rinisje, pesë vite që ndryshuan boshtin e mendimit shqiptar

Në 24 tetor 2025, ne nuk festojmë thjesht një përvjetor.

Ne nderojmë momentin kur Shqipëria nisi të mendojë ndryshe për veten.

Rinisja nuk është më projekt politik.

Ajo është projekt shpirtëror i një kombi që vendosi të mos dorëzohet.

Në një botë që vrapon drejt zhurmës, ne zgjodhëm të ecim drejt qetësisë së veprës.

Në një shoqëri që kërkon pushtet, ne kërkuam kuptim.

Në një vend që matet me pasuri, ne matemi me dinjitet.

Dhe ky është themeli mbi të cilin ndërtohet e ardhmja e Shqipërisë Perëndimore.

🕯️ Pesë vite që kthyen politikën në kulturë dhe ekonominë në dinjitet.