Si e imagjinoj unë një Opozitë fituese dhe një lidership Opozitar bashkues e fitues!

Nga Kristina Nano

Opozita nuk është thjesht një strukturë politike, është një gjendje mendore, një mënyrë të menduari, një formë ekzistence që lind nga dialektika e historisë.

Hannah Arendt na kujtonte se liria politike nuk është thjesht e drejta për të zgjedhur, por mundësia për të filluar diçka të re.

Në këtë kuptim, një opozitë fituese nuk është ajo që numëron mandate, por ajo që arrin të krijojë një horizont të ri ku qytetari sheh veten jo si i përdorur, por si bashkëautor i të ardhmes.

Në historinë e mendimit politik, nga Aristoteli deri te Tocqueville, opozita shihet si balancë e pandërprerë midis pushtetit dhe shoqërisë.

Një opozitë fituese nuk ngrihet mbi mohimin, por mbi afirmimin e një alternative etike dhe vizionare, të aftë të kthejë zemrën e qytetarit nga apatia në pjesëmarrje.

Në kohët moderne, opozita është e destinuar të humbasë kur e redukton veten në teknikalitet zgjedhor.

Giovanni Sartori theksonte se demokracia jeton mbi konkurrencën e ideve, jo mbi monopolizimin e tyre.

Një opozitë fituese nuk është kurrë derivat i mazhorancës, por është shkolla e së ardhmes, laborator i gjuhës së re politike.

Në kontekstin shqiptar, ku partitë shpesh kanë mbetur peng i klientelës dhe i pazareve afatshkurtra, opozita e vërtetë duhet të shfaqet si institucion kulturor, si një hapësirë që nuk prodhon thjesht kandidatë, por formon qytetarë të lirë, lidership të përgjegjshëm dhe një etikë të re politike.

Max Weber dallonte tre lloje legjitimiteti, tradicional, karizmatik dhe racional-legal.

Një opozitë fituese ka nevojë për një lidership që ndërthur karizmën me racionalitetin, duke e shndërruar energjinë e turmës në vizion afatgjatë institucional.

Lideri opozitar nuk është as tribuni i zemërimit, as teknokrati i ftohtë, ai është mjeshtër i besimit.

Një lidership bashkues nuk e ndan shoqërinë sipas vijave të urrejtjes, por e mblidhet rreth boshtit të vlerave të përbashkëta, dinjitetit, drejtësisë, besimit se politika mund të jetë vend i moralit.

Në këtë kuptim, një lider opozitar fitues është ai që arrin të shndërrojë konfliktin politik në kontratë shoqërore, të ngjizë një besëlidhje të re midis qytetarit dhe politikës.

Konteksti shqiptar e bën këtë vizion edhe më të ndërlikuar.

Opozita aktuale shpesh duket e fragmentuar, e zhytur në retorikë të konsumuar, pa horizont të përbashkët.

Fragmentimi ka prodhuar jo vetëm dobësi numerike, por edhe humbje të besimit publik.

Qytetarët e shohin shpesh opozitën si simetri të deformuar të pushtetit dhe jo si alternativë.

Një opozitë fituese në Shqipëri duhet të bëjë tri gjëra thelbësore:

Të rikthejë besimin moral pasi qytetari shqiptar është i etur për autenticitet. Pa besim, çdo strategji elektorale është bosh.

Të ndërtojë një projekt afatgjatë, jo vetëm për zgjedhjet e ardhshme, por për dekadën e ardhshme. Edmund Burke theksonte se shoqëritë janë kontrata midis të gjallëve, të vdekurve dhe të palindurve; opozita duhet të mendojë jo vetëm për çastin, por për brezat.

Të përqafojë pluralitetin, një opozitë që përjashton bëhet sekt. Një opozitë që bashkon bëhet shpresë.

Bashkimi opozitar nuk është aritmetikë votash, por sintezë etike.

Rousseau do të thoshte se vullneti i përgjithshëm nuk është thjesht shumator i interesave, por rezultat i harmonizimit të tyre mbi bazë të përbashkët.

Në këtë frymë, një opozitë fituese në Shqipëri është ajo që arrin të krijojë një narrativë të përbashkët, ku çdo forcë politike sjell tingullin e saj, por të gjitha bashkohen në një simfoni që ngre horizontin e kombit.

Bashkimi opozitar nuk është anulim i dallimeve, por mozaik i pluralitetit.

Vetëm kështu lind një lidership bashkues, jo si imponim, por si rezonancë morale ku secili sheh një pjesë të vetes.

Historia ofron mjaft shembuj.

Pas Luftës së Dytë Botërore, demokracitë europiane e rindërtuan kontinentin jo mbi kalkulime elektorale, por mbi doktrina të qarta dhe mbi lidership që mishëronte vizion afatgjatë.

Konrad Adenauer në Gjermani, Alcide De Gasperi në Itali apo Robert Schuman në Francë ishin liderë opozitarë përpara se të bëheshin shtetformues.

Ata nuk fituan thjesht zgjedhje, ata fituan shpresën e popujve të tyre.

Edhe në kontekstet më të vështira, opozita është bërë fituese kur ka ditur të jetë zë moral, jo vetëm numër elektoral.

Martin Luther King Jr. nuk kishte mandat politik, por kishte lidership që ndërtoi një opozitë morale kundër segregacionit dhe ndryshoi historinë e Amerikës.

Si e imagjinoj unë një opozitë fituese?

E imagjinoj si një shkollë të vlerave, si një institucion moral, si një laborator vizioni.

Një opozitë që nuk kërkon të përmbysë pushtetin për të marrë vendin e tij, por për ta shndërruar politikën në hapësirë të besimit dhe të shpresës.

Si e imagjinoj një lidership opozitar bashkues e fitues?

Si një lider që nuk ka frikë nga dialogu, por as nga vetmia.

Si një lider që ngre ura pa shkrirë identitetin, që pranon pluralitetin pa e zbehur thelbin, që e vendos misionin përpara aritmetikës, dhe që e sheh veten jo si zot i një partie, por si kujdestar i një besëlidhjeje kombëtare.

Një opozitë e tillë do të ishte fituese jo vetëm në zgjedhje, por në histori.

Sepse do të rikthente në Shqipëri atë që politika i ka munguar më shumë, shpresën se e ardhmja është e përbashkët dhe se lidershipi është akt i së ardhmes, jo i së shkuarës.

Kristina Nano